Φίδι και Βίβλος

Εισαγωγή

Ανάρρωση, πονηριά, κίνδυνος, θάνατος, εξαπάτηση, θεία εκπόρευση, κακό, υγεία, ζήλια, ασέλγεια, δύναμη, αισθησιασμός, αμαρτία, πειρασμός, προδοσία,πανουργία είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά και τις ιδιότητες που διάφοροι λαοί αποδίδουν στο φίδι εδώ και χιλιάδες αιώνες. Το φίδι διαδραματίζει εξαιρετικά ποικίλο ρόλο ως συμβολικό ζώο. Τα βασικά χαρακτηριστικά που έδωσαν στο φίδι τη συμβολική σημασία του ήταν η ιδιαίτερη θέση που κατέχει στο ζωικό βασίλειο: κίνηση πάνω στο έδαφος χωρίς πόδια, ζει σε τρύπες , κρύο, λείο και λαμπερό εξωτερικά, δηλητηριώδες δάγκωμα και δηλητήριο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ιατρικούς σκοπούς, καθώς και περιοδικές αλλαγές δέρματος.

Οι περισσότεροι λαοί που ασπάζονται τον Χριστιανισμό συνδέουν έντονα την μορφή του φιδιού με τη μαγεία, τον παγανισμό, τον εξευτελισμό ή την ατίμωση εξαιτίας της αμαρτίας και το προπατορικό αμάρτημα. Στην Αγία Γραφή ωστόσο, τα φίδια απεικονίζονται ως ένας παράδοξος συνδυασμός της σοφίας και του κακού (όμορφο αλλά και αποκρουστικό).

Το Φίδι στη Γένεση

Το Βιβλίο της Γένεσης αναφέρεται στο φίδι που ήταν εν μέρει υπεύθυνο για την πτώση του ανθρώπου (Γεν 3: 1-20). Στη Γένεση, το φίδι απεικονίζεται ως ένα απατηλό πλάσμα το οποίο παρουσιάζει ως δελεαστικό τον καρπό της γνώσης, ενώ ο ίδιος ο Θεός είχε απαγορεύσει στους πρωτόπλαστους την κατανάλωσή του, και τους εξαπατά με την πονηριά του (Γένεση 3: 4-5 και 3:22).

Ο Θεός αφού έπλασε τον Αδάμ και την Εύα, τους προειδοποίησε να μην φάνε από το «Δέντρο της Γνώσης του Καλού και του Κακού», διότι την ημέρα που θα φάνε απ’ αυτό αμέσως θα πεθάνουν. Το φίδι συμβούλευσε την Εύα να φάνε τον απαγορευμένο καρπό, γιατί δε θα πεθάνουν όπως τους είπε ο Θεός, αλλά <<θα ανοίξουν τα μάτια τους και θα γίνουν σα Θεοί γνωρίζοντας το Καλό και το Κακό (Γένεση 3: 3)>>. Ο Αδάμ και η Εύα τρώνε τον απαγορευμένο καρπό και εξορίζονται από τον κήπο της Εδέμ, ενώ ο Θεός τιμωρεί το φίδι αναγκάζοντας το να έρπεται για πάντα.
Ολόκληρη η ιστορία του πειρασμού και της πτώσης είναι κάπως ασαφής σε ορισμένα σημεία και μπορεί να δημιουργήσει διάφορες ερωτήσεις.

Ένα από τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι: γιατί έπρεπε να τιμωρηθεί όλο το είδος του φιδιού, από το Θεό, αντί να επέλθει η θεϊκή τιμωρία μόνο στο συγκεκριμένο ζώο, που στην προκειμένη περίπτωση είναι ο Διάβολος;
Οι πιο πιθανές απαντήσεις σε αυτό το ερώτημα είναι οι εξής:
α. Το φίδι θα ήταν για πάντα συμβολική υπενθύμιση της πτώσης. Κάθε φορά που ο άνθρωπος θα βλέπει ένα φίδι θα πρέπει να θυμάται ότι αυτό ήταν το μέσο με το οποίο αμάρτησε. Ενώ δηλαδή ο άνθρωπος ήταν το εξέχον ζώο, επέτρεψε σε ένα «κατώτερο» από αυτόν πλάσμα να τον εξαπατήσει.
β. Το φίδι θα ήταν μια συμβολική υπενθύμιση της μελλοντικής καταστροφής του Σατανά. Το φίδι ήταν καταραμένο να σέρνεται στο έδαφος και, ως εκ τούτου, ήταν πιο εύκολο να τραυματιστεί από τον άνθρωπο (αυτή η ευπάθεια είναι ένα άμεσο αποτέλεσμα της αμαρτίας του Σατανά). Επιπροσθέτως, είναι ένα προμήνυμα για το τι θα συμβεί πραγματικά στον Σατανά κάποια μέρα. Ο σπόρος (Ιησούς Χριστός) της γυναίκας θα συντρίψει το κεφάλι του Σατανά. Ακόμη, η κατάρα αντικατοπτρίζει τη φύση του φιδιού και την κατάσταση του Σατανά: όπως το φίδι σέρνεται στη γη, ο διάβολος Ζει χαμηλά, στην κόλαση σημάδι της βαθιάς υποβάθμισης και της απελπισίας (Μιχαίας 7:17 ). Όλοι αυτοί οι παράγοντες συνδυάζονται για να σχηματίσουν ένα πολύ ζωντανό συμβολισμό του τι περιμένει τον Σατανάς στο τέλος.
αρχείο λήψης γ. Όταν ο Αδάμ αμάρτησε και οδήγησε όλη την πλάση στο χάος, ο Θεός καταράστηκε ακόμα και το έδαφος, έτσι ώστε να παράγει αγκάθια. Έφταιγε το έδαφος; Ήταν πραγματικά ένοχο; Όχι, αλλά ορθώς τιμωρήθηκε λόγω της αμαρτίας του Αδάμ και είναι μια συμβολική υπενθύμιση της ομαδικότητας και της αληλλεπίδρασης όλων των ζωντανών οργανισμών στον πλανήτη.

Η Βίβλος παρουσιάζει αυτό το επεισόδιο ως μια προσωπική συνάντηση μεταξύ Εύας και Σατανά, τόσο πραγματική όσο και εκείνη μεταξύ Χριστού και Σατανά στην έρημο.

Το Φίδι και οι πειρασμοί του Χριστού

Κατά Λουκάν Ευαγγέλιο: (Κεφάλαιο 4ο)

1 Ο Ιησούς, λοιπόν, επέστρεψε πλήρης Πνεύματος Αγίου από τον Ιορδάνη και φερόταν με το Πνεύμα στην έρημο, 2 και για σαράντα ημέρες πειραζόταν από το Διάβολο. Και εκείνες τις ημέρες δεν έφαγε τίποτε, αλλά πείνασε όταν αυτές συντελέστηκαν. 3 Του είπε τότε ο Διάβολος: «Αν είσαι Υιός του Θεού, πες στο λίθο τούτο να γίνει άρτος». 4 Και ο Ιησούς αποκρίθηκε προς αυτόν: «Είναι γραμμένο: Με άρτο μόνο δε θα ζήσει ο άνθρωπος». 5 Και αφού τον έφερε πάνω, του έδειξε όλες τις βασιλείες της οικουμένης σε μια στιγμή του χρόνου, 6 και ο Διάβολος του είπε: «Σ’ εσένα θα δώσω όλη αυτήν την εξουσία και τη δόξα τους, γιατί έχει παραδοθεί σ’ εμένα και τη δίνω σ’ όποιον θέλω. 7 Αν λοιπόν εσύ προσκυνήσεις μπροστά μου, θα είναι όλη δική σου». 8 Και τότε αποκρίθηκε ο Ιησούς και του είπε: «Είναι γραμμένο: Κύριο το Θεό σου να προσκυνήσεις και αυτόν μόνο να λατρέψεις». 9 Τον έφερε τότε στην Ιερουσαλήμ και τον έστησε πάνω στο πτερύγιο του ναού και του είπε: «Αν είσαι Υιός του Θεού, ρίξε τον εαυτό σου από εδώ κάτω. 10 γιατί είναι γραμμένο: Στους αγγέλους του θα δώσει εντολή για σένα, να σε διαφυλάξουν, 11 καί: πάνω στα χέρια τους θα σε σηκώσουν, μην τυχόν σκοντάψεις σε λίθο το πόδι σου». 12 Και ο Ιησούς αποκρίθηκε και είπε σ’ αυτόν: «Έχει ειπωθεί: Δε θα πειράξεις Κύριο το Θεό σου». 13 Και αφού τέλειωσε κάθε πειρασμό, ο Διάβολος απομακρύνθηκε από αυτόν μέχρι τον κατάλληλο καιρό.

Με τους τρεις πειρασμούς, ο Σατανάς αποπειράθηκε να ανατρέψει και να υποτάξει τον Χριστό, στο δικό του θέλημα. Και αυτό, διότι ότι η επιτυχία της Μεσσιανικής αποστολής του Ιησού, θα σήμαινε το τέλος της δικής του κυριαρχίας.
Η πάλη του Ιησού με τον Σατανά στην έρημο και η απόρριψη των προτάσεών του, μας επιτρέπει να κατανοήσουμε την Μεσσιανική συνείδηση που είχε ο Χριστός. Οι τρεις πειρασμοί που ο Χριστός αρνείται αντιπροσωπεύουν:

α. Η μεταβολή των λίθων σε άρτους, την άρνησή του να χορτάσει με υλικά αγαθά

β. Η θαυματουργική πτώση από το πτερύγιο του ναού και διάσωσή Του με παρέμβαση των αγγελικών δυνάμεων, την άρνησή του να εντυπωσιάσει τα πλήθη και

γ. προσκύνηση του Σατανά προς επίτευξη της κυριαρχίας επί όλων των βασιλέων του κόσμου, αντιστοιχεί ακριβώς στη σύγχρονη Ιουδαϊκή αντίληψη περί Μεσσίου .

Είναι αξιοσημείωτο επίσης, ότι με τους δύο πρώτους πειρασμούς ο διάβολος επιχειρεί να αποσπάσει από τον Ιησού την πληροφορία ότι είναι Υιός του Θεού. Ο Χριστός απορρίπτει και τους τρεις πειρασμούς, απαντώντας πάντοτε με χωρία της Παλαιάς Διαθήκης, χωρίς να δίνει απάντηση εάν είναι Υιός του Θεού.Όλη αυτή η Αλληγορία συνδέεται στενά με την αρνητική φύση του φιδιού, καθώς ο Χριστιανισμός είναι μια θρησκεία που αναπτύχθηκε σε ερημικές κατά κόρων περιοχές και επομένως τα φίδια ήταν συχνό φαινόμενο και πολλές φορές αιτία θανάτου. Άρα είναι κατανοητό πως ένα τόσο κοινό ζώο της ερήμου θα μπορούσε να συνδεθεί με τον Διάβολο και με τους πειρασμούς που έθεσε στον Χριστό.

Το συγκεκριμένο βίντεο κάνει φανερή τη συσχέτιση αυτή: https://www.youtube.com/watch?v=ixfYkAHjAgM

Φίδι και Μωυσής

Έξοδος:

Όπως είναι γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη, κατά την έξοδο του λάου του Ισραήλ από την Αίγυπτο ο ισραηλιτικός λαός στην έρημο γόγγυσε εναντίον του Θεού και του Μωυσή. Ο Θεός τότε διέταξε θανατηφόρα φίδια να δαγκώνουν τους ασεβείς Ισραηλίτες. Φόβος και τρόμος τότε πλημμύρισε τους Ισραηλίτες και γι’ αυτό παρακάλεσαν τον Μωυσή να προσευχηθεί στο Θεό για να τους σώσει από τα θανατηφόρα φίδια. Μόλις προσευχήθηκε ο Μωυσής ο Θεός του είπε: <<Δημιούργησε ένα ομοίωμα φιδιού και βάλτο σ’ ένα υψηλό σημείο και έτσι όποιον δαγκώνει το φίδι θα βλέπει προς το ομοίωμα του φιδιού και δεν θα παθαίνει τίποτα>> (Αριθμ. 21,8). Πράγματι ο Μωυσής κατασκεύασε ένα χάλκινο φίδι, το ύψωσε πάνω σ’ ένα πάσσαλο και, όταν τα φίδια δάγκωναν τους Ισραηλίτες, εκείνοι κοίταζαν προς το υψωμένο χάλκινο φίδι και σωζόταν από τον θάνατο.

Είναι πολύ ενδιαφέρουσα η ερμηνεία που δίνει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος για το χάλκινο φίδι. Αναφέρει, ότι το χάλκινο φίδι ήταν μια παρομοίωση του <<Σταυρωθέντος Χριστού>> , δηλαδή δεν εικόνιζε το διάβολο αλλά το Χριστό. Η δύναμη του συμβόλου αυτού σώζει όσους πιστεύουν πως «ο υπό του όφεως τυπούμενος» διάβολος νεκρώθηκε από το Χριστό.
Ο χάλκινος όφις συμβόλιζε και προτύπωνε τον Χριστό, ο οποίος θα υψωνόταν στον σταυρό, για να σώσει αυτούς που θα πιστεύανε στη θεότητά του από το δηλητήριο της αμαρτίας.Παράξενος όμως και ο συμβολισμός του Χριστού με χάλκινο όφι. Ο όφις είναι σύμβολο του Σατανά. Με τη μορφή του όφεως παρουσιάστηκε ο Σατανάς στην Εύα και την εξαπάτησε. «Ο όφις ο μέγας ο αρχαίος, ο καλούμενος Διάβολος και Σατανάς, ο πλανών την οικουμένη όλην» (Αποκάλυψη 12,9).

Είναι άξιο προσοχής ότι ο Θεός δεν διέταξε το Μωυσή να υψώσει στον πάσσαλο ένα πραγματικό όφι αλλά ένα χάλκινο όφι. Ο Χριστός παρομοιάζεται με όφι, διότι υψώθηκε πάνω στο σταυρό σαν κακοποιός, σαν κακούργος, σαν ο μεγαλύτερος αρματολός όλων των αιώνων. Όπως όμως ο όφις που ύψωσε ο Μωυσής δεν ήταν πραγματικός αλλά χάλκινος, έτσι και ο Χριστός δεν ήταν πραγματικός κακούργος, αλλά αντίθετα ήταν ο αγιώτερος άνθρωπος. Ο Θεός για μας έκανε τον υιό του αμαρτία και κατάρα και τον παρέδωσε στο φρικτότερο και εξευτελιστικώτερο είδος του θανάτου ως τον μεγαλύτερο ένοχο των αιώνων. Ο αμνός ο άσπιλος και άμωμος υψώθηκε στο σταυρό ως ο όφις. Όσο κι αν προσπαθεί κανείς να συλλάβει και να εξαντλήσει το μυστήριο του σταυρού δεν το κατορθώνει.

O Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος κάνει τους εξής παραλληλισμούς:

α) Τις πληγές των φιδιών θεράπευσε το χάλκινο φίδι που υψώθηκε επάνω στο ξύλο. Τις πληγές που προκάλεσε ο σατανάς στους ανθρώπους, θεράπευσε ο Χριστός.
β) Εκεί φίδι τσιμπούσε και φίδι θεράπευε. Εμάς θάνατος μας κατέστρεψε και θάνατος μας έσωσε. Μας κατέστρεψε ο θάνατος του Αδάμ και μας έσωσε ο θάνατος του Χριστού, που είναι ο νέος Αδάμ.

Από προηγούμενο επεισόδιο της εξόδου βλέπουμε ακόμα μία θετική πλευρά του φιδιού:

Ο Ααρών ήταν ο βοηθός του Μωυσή. Η Παλαιά Διαθήκη τον ονομάζει δεξί χέρι και φωνή του Μωυσή. Ο Ααρών tissot_the_rod_of_aaron_devours_the_other_rods προσπάθησε να πείσει τον Φαραώ να αφήσει τους Ισραηλίτες να φύγουν για την πατρίδα τους. Ο Φαραώ αρνήθηκε. Ο Ααρών παρουσιάστηκε και πάλι στον Φαραώ. Μα αυτός και πάλι αρνήθηκε.
Ο Κύριος είπε στο Μωυσή και στον Ααρών: «Αν ο Φαραώ σας πει, “κάμετε μου ένα θαύμα”, τότε εσύ, Μωυσή, θα πεις στον Ααρών: “πάρε το ραβδί σου και ρίξε το μπροστά στο Φαραώ και θα γίνει φίδι”».Πήγαν λοιπόν, ο Μωυσής και ο Ααρών στο Φαραώ, και έκαναν όπως τους είχε διατάξει ο Κύριος: Ο Ααρών έριξε το ραβδί του μπροστά στο Φαραώ και στους αυλικούς του, και το ραβδί έγινε φίδι, με τη δύναμη του Θεού, που κινούσε απειλητικά τη γλώσσα του προς τον Φαραώ. Τότε ο Φαραώ κάλεσε τους σοφούς και τους μάγους των Αιγυπτίων, και έκαναν κι εκείνοι τα ίδια με την τέχνη τους. Έριξε ο καθένας το ραβδί του κάτω, και τα ραβδιά έγιναν φίδια. Αλλά το ραβδί του Ααρών κατάπιε τα ραβδιά των μάγων. Ο Ααρών το έπιασε από την ουρά και αυτό ξαναπήρε τη μορφή του ραβδιού. Παρ’ όλα αυτά η καρδιά του Φαραώ έμεινε σκληρή και δεν τους άκουσε, όπως το είχε πει ο Κύριος(Έξοδος 4: 15-16).

Εξωβιβλικές αναφορές

Ο Άγιος Γεώργιος και ο Δράκος:

Ο Άγιος Γεώργιος (275/285 – 23 Απριλίου 303), αποκαλούμενος από την Ορθόδοξη Εκκλησία Μεγαλομάρτυς και Τροπαιοφόρος, είναι από τους δημοφιλέστερους αγίους σε ολόκληρο το χριστιανικό κόσμο. Η μνήμη του τιμάται στις 23 Απριλίου ή για τις Εκκλησίες που πηγαίνουν σύμφωνα με το Ιουλιανό ημερολόγιο, όπου εάν η ημέρα συμπέσει πριν την Ανάσταση, μετατίθεται. Ο Άγιος Γεώργιος θεωρείται Άγιος της Καθολικής, της Αγγλικανικής, της Ορθόδοξης, της Λουθηρανικής και της Αρμενικής Εκκλησίας. Ο Άγιος Γεώργιος θεωρείται προστάτης του Πεζικού και του Στρατού Ξηράς, ενώ είναι και ο προστάτης Άγιος της Αγγλίας. Επίσης, θεωρούνταν Άγιος προστάτης των Σταυροφόρων και των Προσκόπων.Το βασικό χαρακτηριστικό του αγίου Γεωργίου, σύμφωνα με τους θρύλους που σχετίζονται μ’ αυτόν, το φανερώνει το επίθετο «δρακοντοκτόνος», επειδή ο άγιος σκότωσε ένα δράκο.

Εικονίζεται τόσο ως προστάτης των στρατιωτών όσο και ως κατεξοχήν κατακτητής του κακού. Τοποθετείται σε προεξέχουσες θέσεις όπως στις εισόδους των ναών ή μπροστά στο ιερό, ακόμη και στην αψίδα. Ως τροπαιοφόρος (στρατιωτικός) άγιος και ελευθερωτής συγκεντρώνει πολλές θαυμάσιες διηγήσεις και παραδόσεις, από τις οποίες η σπουδαιότερη είναι αυτή που μιλάει για το φόνο του δράκοντα και της σωτηρίας της βασιλοπούλας. Το θηρίο αυτό φυλούσε το νερό μιας πηγής κοντά στη Σιλήνα στη Λιβύη και το άφηνε να τρέχει μόνον όταν έβρισκε κάποιον άνθρωπο να φάει. Οι κάτοικοι της περιοχής όριζαν με κλήρο το θύμα του δράκοντα. Ολόκληροι στρατοί είχαν αντιταχθεί με αυτό το τέρας, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Ο κλήρος έφερε και τη σειρά της βασιλοπούλας.Η κόρη εστάλη στη λίμνη, ντυμένη νύφη, για να καταβροχθηστεί από το δράκο. Όμως την έσωσε ο Άγιος Γεώργιος φονεύοντας το δράκο.

Το ξίφος με το οποίο ο Άγιος Γεώργιος θανάτωσε τον δράκο ονομάζεται «Ασκαλώνιος», ένα όνομα που θυμίζει την πόλη Ασκελόν, στο Ισραήλ. Στην τοποθεσία όπου ο δράκος πέθανε, ο βασιλιάς έχτισε μια εκκλησία της Μεγαλόχαρης Παναγίας και του Αγίου Γεωργίου.

Ο Άγιος Γεώργιος δεν είναι ο μόνος δρακοκτόνος, αντίθετα, αρκετοί αρχαίοι Έλληνες ήρωες έχουν να επιδείξουν παρόμοια κατορθώματα με αυτά του Αγίου Γεωργίου, ο Βελλεροφόντης, ο Περσέας, ο Ηρακλής, ο Ιάσονας, ο Κάδμος, ο Μέγας Αλέξανδρος καθώς και ένας ολύμπιος θεός, ο Απόλλωνας.

Μπορεί να γίνει αναφορά στο Μέγα Αλέξανδρο και τον καταραμένο δράκο. Η ιδέα του έργου στηρίζεται στο μοτίβο της δρακοντοκτονίας, προσφιλές θέμα των παραμυθιών και του θεάτρου σκιών με πολλές παραλλαγές.
Κοινή ωστόσο σε όλες τις ιστορίες είναι η τελική νίκη του αγαθού πνεύματος κατά του κακού, το οποίο εκπροσωπείται από το δράκο.

Ο Άγιος Γεώργιος, είναι πρότυπο των Μαρτύρων και Αγίων της Εκκλησίας που έδωσαν το αίμα τους φόρο τιμής στον Ιησού Χριστό απέναντι σε τυράννους, The Truth Behind the Legend: St George -- the Soldier Who Became a Saint αυτοκρατορίες, αιρέσεις, ιδεολογίες, θεωρίες, κλπ. Ενώ από την άλλη μέσα σε κάθε άνθρωπο κρύβεται ένας ήρωας ο οποίος, κάποια στιγμή, θα πρέπει να δώσει τη μάχη με την ερπετόμορφη σκιά του, για να γίνει φως και να απελευθερώσει την κόρη- ψυχή του.Η βασιλοπούλα λειτουργεί ως σύμβολο της Εκκλησίας, της Νύμφης του Χριστού που δέχεται τα πυρά του Όφεως και των εντεταλμένων οπαδών του.

Ο δράκος, συμβολίζει τον αρχέκακο Όφι, το διάβολο, το κακό και την πονηριά.( « Και εβλήθη ο δράκων, ό όφις ό μέγας ό αρχαίος, ό καλούμενος Διάβολος και ό Σατανάς, ό πλανών την οικουμένη όλην, εβλήθη εις την γην, και οι άγγελοι αυτού μετ’ αυτού εβλήθησαν», Αποκ. ΙΒ΄9) ακόμα, ο διάβολος παρομοιάζεται μ’ έναν δικέρατο Δράκοντα, ο οποίος σύμφωνα με την προφητεία θα εμφανισθεί στις μέρες μας και θα βρεθεί αντιμέτωπος μ’ έναν Ιησού «μαινόμενο».

Μετά τη λατινική και τουρκική κατάκτηση, οι Έλληνες χρειάζονταν πάνω από όλα προστασία από τους κατακτητές. Η προστατευτική λειτουργία των στρατιωτικών αγίων έγινε πάλι επίκαιρη. Παρουσιάζονται σε αμέτρητες αναπαραστάσεις, αυτές οι εικόνες δεν ήταν απλά πορτραίτα, αλλά ένας δημοφιλής εικονογραφικός τύπος ήταν αυτός του Αγίου Γεωργίου που σκοτώνει έναν εχθρό ή ένα αντιπαθητικό τέρας. Αυτό χρησίμευε ως ένας γλωσσικός κώδικας: στη θέση του τέρατος εννοούνταν οι Τούρκοι.

Για να συνδέσουμε όλα αυτά που ήδη αναφέραμε με την νεότερη εποχή, ας προσθέσουμε πως στην ελληνική ύπαιθρο ο λαός ονομάζει τα αβάπτιστα ακόμη αρσενικά παιδιά δράκους, ενώ τα κορίτσια δράκουλες, επειδή θέλει δια μέσου του ονόματος αυτού να περάσουν στα μωρά και οι ιδιότητες αυτού του τέρατος. Δηλαδή, να έχουν και αυτά την δύναμη του δράκου και να αντέξουν στον δύσκολο αγώνα για να κερδίσουν την ζωή που μόλις ξεκινούν.

Επίλογος

Το φίδι με την έρπουσα κίνησή του και τη σπειροειδή συστροφή του σώματός του αλλά κυρίως με την ικανότητά του να αλλάζει περιοδικά δέρμα, προκάλεσε την ανθρώπινη διάνοια, η οποία του έδωσε μία διαχρονική παρουσία στα μυθολογικά και θρησκευτικά δρώμενα. Σαν σύμβολο απεικόνισε αντιθετικές δυνάμεις: την αναγέννηση, την αρχέγονη ζωοδότρα ορμή αλλά και τον θάνατο, το καλό και το κακό, το φως της γνώσης αλλά και το σκοτάδι της άγνοιας. Προκειμένου η «νέα» θρησκεία να μην έχει τίποτα κοινό με την αρχαία παράδοση, έβαλε στη σφαίρα του απαγορευμένου ό,τι συμβόλιζε για τους αρχαίους, το καλό.

Έτσι ο δράκων και ο όφις, δύο σύμβολα που συχνά ταυτίζονταν, εκπροσωπούσαν ιδιότητες του κάτω κόσμου. Η ιδιότητα αυτή του φιδιού, να έρχεται σε επαφή με τον κάτω κόσμο, είναι που του έδωσε στη φαντασία των αρχαίων, τρομερές δυνάμεις. Σήμερα, ύστερα από χρόνια -που ο άνθρωπος καταστρέφει το φυσικό του περιβάλλον, για να επιβληθεί στη φύση, παρά να ζει αρμονικά με αυτήν- τα φίδια θεωρούνται απαραίτητοι ρυθμιστές του βιολογικού κύκλου της φύσης. Η δε λαϊκή παράδοσή μας σώζει μαρτυρίες χρήσης του άκακου σπιτόφιδου (λαφίτης, elaphe quatuorlineata) το οποίο θεωρούνταν γούρι του σπιτιού και ζώντας στο κελάρι (υπόγειο όπου φυλάσσονταν τα τρόφιμα), προστάτευε τα τρόφιμα από τα ποντίκια και τις κατσαρίδες και όλα τα άλλα τρωκτικά που παραμόνευαν.